اسلام شناسی

این کتاب در مجموعه‌ آثار دکتر شریعتی با عنوان اسلام‌شناسی (شمارۀ ۳۰) و با توضیح «درس‌های دانشگاه مشهد» به چاپ رسیده است؛ اما نام درخور آن «سیمای محمد» است. اسلام‌شناسی مناسب درس‌های حسینیۀ ارشاد است که بیشتر جنبۀ نظری و تحلیلی دارد تا تاریخی. ترکیب‌ «اسلام‌شناسی» نیز در زبان فارسی با سلسله درس‌های دکتر بر سر زبان‌ها افتاد و به مزاج برخی از روحانیان آن روزگار خوش نیامد.
درونمایۀ این کتاب تاریخ تحلیلی زندگی پیامبر اسلام است، اما نه تاریخ‌نگاری به شیوۀ رسمی و معمول که سیمایی سرد و عبوس دارد. نثر کتاب گرم و عاشقانه است. دکتر در این کتاب آنجا که به زندگی پیامبر می‌پردازد، تاریخ را به رمان نزدیک می‌کند. حضور «من» راوی در متن حوادث ملموس است. با وجود این، اما خواننده احساس نمی‌کند که چیزی از استناد کار کاسته شده است. این کتاب شاید تاریخ‌نگاران رسمی را قانع نکند، اما خواندنش لذت‌بخش است. باریک‌بینی‌های نویسنده کارساز است و برای آشتی عموم مردم و جوانان با حوادث تاریخی، سودمند.